اصحاب یمیناز گروه‌هایی که در قرآن کریم به آن‌ها اشاره شده است، گروهی است که به اصحاب یمین معروف است. ۱ - معنای لغوی و اصطلاحی«اصحاب» جمع صاحب و به معنی ملازم است و اصحاب یمین، یعنی سعادتمندان و اهل میمنت، و بر این معنی، همان سخن متعارف مردم عربزبان است که یمین را به سعادت و شِمال را به شومی و بدیمنی تعبیر می‌کنند [۱]
راغب اصفهانی، مفردات ماده (صحب) و (یمن)
. اصحاب یمین، مومنان درستکار در دنیا و دریافتکنندگان نامه عمل با دست راست در قیامت‌اند [۲]
هاشمی رفسنجانی، اکبر؛ فرهنگ قرآن، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۳، ج۳، ص۴۶۴.
.
۲ - تعبیرهای قرآن از اصحاب یمین۱- اصحاب الیمین؛ ۲- اصحاب المیمنة؛ کلمه «میمنة» از ماده «یمن» مقابل «شوم» است و معنایی برخلاف آن دارد، یعنی اصحاب و دارندگان یمن و سعادت و در مقابل آنان اصحاب المشئمة هستند که اصحاب و دارندگان شقاوت و شئامتاند [۶]
طباطبایی، محمدحسین؛ المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ ش. ج،۱۹ ص۱۸۸
.
۳- کسی که نامه اعمالش به دست راستش داده شود: «مَن أُوتی کِتابَهُ بیَمینِه» ۳ - ویژگی‌های اصحاب یمین در آخرت۱- داده شدن نامه اعمال به دست راست: «یَومَ نَدْعُوا کُلَّ اُناسٍ بإمامِهِمْ فَمَنْ اوتِیَ کِتابَهُ بِیَمینِهِ فَاُولئکَ یَقرَئونَ کِتابَهُمْ و لا یُظْلمُونَ فَتیلاً» «(به یاد آورید) روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان می‌خوانیم، کسانی که نامه عملشان به دست راستشان داده شود، آن را (با شادی و سرور) می‌خوانند و بقدر رشته شکاف هسته خرمایی به آنان ستم نمی‌شود.» ۲- بازگشت شادمانه اصحاب یمین به سوی اهل خویش در قیامت پس از حسابرسی آسان: «فَأمّا مَنْ اُوتِیَ کِتابَهُ بِیَمینه•فَسوفَ یُحاسَبُ حِساباً یَسیراً•وَ یَنقَلِبُ إلی أهْله مسروراً» «پس کسی که نامه اعمالش به دست راستش داده شود، بزودی حساب آسانی برای او می‌شود و خوشحال به اهل و خانواده‌اش باز می‌گردد.» ۴ - پاداش اصحاب یمین: [۹]
جهت مطالعه بیشتر رجوع شود به فرهنگ قرآن، ج۳، ص۴۶۵.
۱- زندگی رضایتبخش: «فَأمّا مَنْ اُوتِیَ کِتابَهُ بِیَمینِه... فَهُوَ فی عیشةٍ راضیةٍ» «پس آن که کارنامه او به دست راستش داده شود او در زندگانی پسندیده باشد.» ۲- بهشت عالی مرتبه: «فی جنّةٍ عالیةٍ» «در بهشتی عالی». ۳- غذای گوارا: خوردنی و آشامیدنی گوارا و بدون آزار در بهشت، پاداش اعمال نیک دنیوی اصحاب یمین: «کُلُوا و اشْرَبُوا هَنیئاً بِما اَسلَفتُم فی الاَیّامِ الخالیةِ» «بخورید و بیاشامید، نوش و گوارا به پاداش آن‌چه در روزگار گذشته پیش فرستادید.» ۴- در دسترس بودن میوه‌های بهشتی برای اصحاب یمین: «فی جَنّةٍ عالیةٍ•قُطُوفُها دانیةٌ» «در بهشتی عالی که میوه‌هایش در دسترس است.» ۵ - اصحاب یمین در هنگام مرگاصحاب هنگامی که در آستانه مرگ قرار می‌گیرند، فرشتگان قبض روح، سلام یارانشان را به آنان می‌رسانند [۱۴]
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران؛ تفسیر نمونه، ج ۲۳ ص ۲۸۱ – ۲۸۳ دارالکتب السلامیه، تهران، ۱۳۷۴ ش.
. «وأمّا إنْ کانَ مِنْ أصحابِ الیَمین•فَسَلام لَکَ مِنْ أصحابِ الیَمین» «امّا اگر (محتضر) از اصحاب یمین باشد (به او گفته می‌شود) سلام بر تو از سوی دوستانت که از اصحاب یمین هستید».
امام صادق (ع) در ذیل آیات فرموده است: «هم شیعَتُنا و مُحِبّونا» «آنان شیعیان و دوستداران ما هستند» [۱۶]
بحرانی، سید هاشم؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بنیاد بعثت، تهران، ۱۴۱۶ ق، ج۵، ص۲۷۶.
.
۶ - فضائل اصحاب یمین در دنیا [۱۷]
فرهنگ قرآن، ج۳، ص۴۶۵.
۱- آزاد کردن برده از صفات پسندیده اصحاب یمین: «فک رَقَبةٍ» «آزاد کردن بنده‌ای». ۲- اطعام به یتیم خویشاوند یا به بینوای خاکنشین در روزهای سخت و قحطی از خصوصیات اصحاب یمین: «أوْ إطعامٌ فی یومٍ ذی مَسْغَبَةٍ، یتیماً ذا مَقرَبَةٍ أوْ مِسکیناً ذا مَترَبَةٍ» «یا غذا دادن در روز گرسنگی، یتیمی از خویشاوندان، یا مستمندی خاکنشین را». ۳- ایمان و توصیه به صبر: «ثمّ کانَ مِنَ الّذینَ آمَنُوا و تَواصَوا بِالصَبْرِ...» «سپس از کسانی باشند که ایمان آورده و یکدیگر را به شکیبایی توصیه می‌کنند». ۴- توصیه به مهربانی: «وَ تَواصَوا بالمَرحَمَةٍ» «یکدیگر را به رحمت توصیه می‌کنند». ۵- یقین: یقین اصحاب یمین به حسابرسی در قیامت پس از دریافت نامه عمل؛ «فَأَمّا مَنْ اُوتِی کتابَهُ بِِیمینِه فَیقُولُ هاءُمُ اقْرَئوا کتابَیهِ إنّی ظَنَنْتُ أنّی مُلاقٍٍٍ حِسابِیه» «پس کسی که نامه اعمالش را به دست راستش دهند (از شدت شادی و مباهات) فریاد می‌زند که: (ای اهل شر!) نامه اعمال مرا بگیرید و بخوانید! من یقین داشتم که (قیامتی در کار است و) به حساب اعمالم می‌رسم!» ۷ - مصونیت اصحاب یمیناصحاب یمین از اسارت کردار خویش مصون و از بازخواست الهی در امانند: «کلُّ نفسٍ بِما کسَبَتْ رَهینَةٌ إلّا أصحابَ الیمین» «هر کسی در گرو اعمال خویش است مگر اصحاب یمین». ۸ - پانویس
۹ - منبعسایت پژوهه |